آشنایی با ایکوموس

شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی که به نام ایکوموس (ICOMOS) نیز شناخته می‌شود، در ورشو و در سال ۱۹۶۵ تشکیل شد

این شورا به عنوان یک تشکل غیردولتی در سطح گسترده تعریف شده و مهم‌ترین مرجع بین‌المللی است که در زمینه حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی به صورت تخصصی فعالیت می‌کند.

مقر این تشکیلات در پاریس واقع است و با بیش از ۱۰۰ کمیته ملی و ۲۰ کمیته علمی در سطح جهان گسترش یافته است.

شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی که روندی ۳۵ ساله را طی کرد و سرانجام در سال ۱۹۶۵ به ثمر رسید، بعدها با نام ایکوموس شناخته شد و در چهلمین سال‌روز خود با بیش از ۱۰۰ کمیته ملی و ۲۰ کمیته علمی در سطح جهان و از جمله در ایران فعالیت می‌کند.

کمیته ملی ایکوموس ایران / روز جهانی بناها و یادمان‌های تاریخی

به دنبال شکل‌گیری شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی مطالعات و تحقیق در رشته‌های مختلف این حوزه مورد توجه متولیان آن قرار گرفت و به یکی از اهداف مهم شورا تبدیل شد تا آنجا که فعالیت بیش از ۲۰ کمیته علمی ایکوموس در جهان موید این امر است.

از جمله کمیته‌های علمی بین‌المللی ایکوموس، کمیته تخصصی بین‌المللی جهانگردی فرهنگی، باغ‌ها و محوطه‌های تاریخی، مرمت سنگ، مرمت چوب، شهر‌های تاریخی، معماری خشتی، میراث فرهنگی زیر آب است.

این کمیته‌ها وظیفه تدوین رهنمودها و منشورهای بین‌المللی در هر یک از رویکردهای مرتبط با حفاظت، پژوهش، مرمت و معرفی میراث غیر منقولی را دارند که نیازمند کسب آگاهی از آخرین پیشرفت‌های دانش بشری در آن زمینه است.

در اساسنامه ایکوموس محدودیت برای تشکیل این کمیته‌ها در نظر گرفته نشده و بنا بر صلاحدید کمیته اجرایی ایکوموس در حوزه‌های مختلف تشکیل می‌شود.

این شورا که حاصل اندیشه ایجاد یک سازمان بین‌المللی متکی بر کمیته‌های ملی در سطح جهان در کنفرانس بین‌المللی ۱۹۳۰ رم بود، در اجلاس ۱۹۳۱ آتن بارورتر شده و در سال‌های پس از آن به شکلی نظام‌مند به نام ایکوموس در سطحی جهانی جلوه‌گر شد.

در اجلاس آتن موضوع حفاظت و مرمت آثار فرهنگی تاریخی و هنری مورد بررسی قرار گرفت و منجر به قطعنامه‌ای شد که از آن پس به لحاظ اهمیت مفاد آن به منشور آتن موسوم شد.

اهداف و اصول و معیارهایی که در منشور آتن پیش‌بینی شده بود، توجه جامعه ملل را به عنوان یک سازمان جامع جهانی متکفل صلح و امنیت جهان جلب کرد.

به منظور ایجاد همکاری و حمایت بین‌المللی از آثار و بناهای تاریخی، از طرف جامعه ملل در سال ۱۹۳۳ کمیسیونی به نام کمیسیون بین‌المللی بناهای تاریخی، جهت ادامه راهی که در کنفرانس آتن طراحی شده بود، ایجاد شد.

اهداف کمیسیون مذکور تلاش برای ایجاد همکاری و حمایت بین‌المللی از میراث فرهنگی و تاریخی کشورها از طریق تدوین توصیه‌نامه‌ها، ارایه آموزش‌های تخصصی لازم، ارتقا سطح آگاهی عمومی نسبت به ارزش‌های این قبیل آثار، تدوین قوانین ناظر به حمایت از آنها در سطح ملی و تدوین معاهدات جهانی برای حمایت بین‌المللی از میراث فرهنگی بود.

در سال ۱۹۵۴ این کمیسیون پیشنهاد کرد که مفهوم بنای تاریخی برای بناهایی به کار رود که حفاظت از آنها دارای منافع اجتماعی بوده و به ویژه از نظر تاریخ هنر، ارزشمند تلقی شود. بر مبنای این تعریف، کمیسیون مذکور فعالیت خود را سامان‌دهی کرده بود.